Δέσποινα Δ. Λάμπρου
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Προσεγγίσεις διδακτικής της μετάφρασης στην εγχώρια βιβλιογραφία
Περίληψη
Η μετάφραση –ως δίαυλος επικοινωνίας και όχι ως μέσο για την εκμάθηση ξένης γλώσσας– διδάσκεται πλέον στην Ελλάδα εδώ και περίπου 40 χρόνια. Στο μεταξύ η διδακτική της μετάφρασης έχει εξελιχθεί σε επιμέρους κλάδο της μεταφρασεολογίας, ενώ πλήθος θεωρητικών έχουν αναπτύξει προσεγγίσεις διδακτικής της μετάφρασης αξιοποιώντας τα πορίσματα της μεταφρασεολογίας, αλλά και άλλων επιστημών οι οποίες έχουν συνεισφέρει κατά καιρούς στη μεταφρασεολογική έρευνα. Στις διδακτικές αυτές προσεγγίσεις –η πλειοψηφία των οποίων προέκυψε ως αντίδραση στην παιδαγωγικά ακατάλληλη, σύμφωνα με διάφορους μεταφρασεολόγους (βλ. μ.ά. Kiraly 1995: 7‑9, Nord 2005: 217-218), παραδοσιακή προσέγγιση– ανήκουν, ενδεικτικά, η κοινωνιογλωσσολογική, η γνωσιακή και η λειτουργική προσέγγιση.
Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι η παρουσίαση επιλεγμένων αποτελεσμάτων της έρευνάς μας με αντικείμενο την καταγραφή των προτιμώμενων, βάσει της βιβλιογραφίας, προσεγγίσεων διδακτικής της μετάφρασης στον ελληνόφωνο χώρο. Πρόκειται για μια διαχρονική ποσοτική και ποιοτική έρευνα που ξεκίνησε το 2016, και η οποία βασίστηκε αποκλειστικά στην εγχώρια (ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση) μεταφρασεολογική βιβλιογραφία. Η εν λόγω έρευνα αποτελεί τμήμα της υπό εκπόνηση διδακτορικής διατριβής της γράφουσας και φιλοδοξεί να αποτελέσει αφορμή για περαιτέρω έρευνα και συζητήσεις σε θέματα διδακτικής της μετάφρασης στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Παρότι τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούν να θεωρηθούν εκ προοιμίου ενδεικτικά των εφαρμοζόμενων διδακτικών προσεγγίσεων, θεωρούμε, ωστόσο, ότι η σύνδεση βιβλιογραφίας και διδακτικής πράξης δεν είναι αμελητέα, αφενός διότι πολλοί από τους υπό μελέτη μεταφρασεολόγους διδάσκουν παράλληλα μετάφραση σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας (βλ. π.χ. Πολίτης 2014, Κελάνδριας 2016), και αφετέρου διότι πιθανότατα οι υπόλοιποι διδάσκοντες μετάφραση δεν μένουν ανεπηρέαστοι από τη σχετική με το αντικείμενό τους βιβλιογραφία. Η υπόθεσή μας ότι τα πορίσματα της έρευνάς μας παρουσιάζουν ως ένα βαθμό και την επικρατούσα τάση στον τρόπο διδασκαλίας της μετάφρασης στον ελληνόφωνο χώρο μένει να επαληθευτεί σε μεταγενέστερο στάδιο.
Λέξεις-κλειδιά: διδακτική της μετάφρασης, εκπαίδευση μεταφραστών, κατάρτιση μεταφραστών, προσεγγίσεις διδακτικής της μετάφρασης, ελληνική βιβλιογραφία διδακτικής της μετάφρασης
Ενδεικτική βιβλιογραφία
- Kiraly, D. C. (1995). Pathways to Translation. Pedagogy and Process. Kent, Ohio: Kent State University Press.
- Nord, C. (2005). «Training functional translators». Στο M. Tennent (επιμ.), Training for the New Millennium: Pedagogies for translation and interpreting. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins, σελ. 209-223.
- Κελάνδριας, Π. Ι. (2016). Λειτουργική διδακτική της μετάφρασης. Αθήνα: Δίαυλος.
- Πολίτης, Μ. (2012). Ζητήματα γνωσιακής προσέγγισης της διδακτικής της μετάφρασης. Αθήνα: Ανατολικός.
Σύντομο βιογραφικό
Η Δέσποινα Δ. Λάμπρου εκπονεί τη διδακτορική διατριβή της με αντικείμενο τη διδακτική της μετάφρασης και διδάσκει μετάφραση στο Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Διερμηνείας και Μετάφρασης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είναι απόφοιτος του ΔΠΜΣ Διερμηνείας και Μετάφρασης του ΑΠΘ, του Προγράμματος Μεταπτυχιακής Ειδίκευσης Καθηγητών Γερμανικής Γλώσσας του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, και του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ. Έχει φοιτήσει με το πρόγραμμα Erasmus στο πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου και έχει παρακολουθήσει προγράμματα μετάφρασης στα πανεπιστήμια του Saarland, του Mainz και του Innsbruck. Επίσης, είναι κάτοχος του διπλώματος μετάφρασης των Ινστιτούτων Goethe και έχει συνεργαστεί ως μεταφράστρια και επιμελήτρια με μεταφραστικά γραφεία και εκδοτικούς οίκους σε Ελλάδα και Γερμανία. Τα τελευταία χρόνια ζει στη Θεσσαλονίκη και ασχολείται κυρίως με τη διδασκαλία της μετάφρασης, τη λεξικογραφία και τη μετάφραση μεταφρασεολογικών έργων.