Εισαγωγικό Σημείωμα
Η παρούσα βιβλιογραφική βάση πληροφοριών εστιάζει στην αποτύπωση της μεταφρασεολογικής έρευνας που διενεργείται από ελληνόφωνους μεταφρασεολόγους, μέσα από τη συλλογή και καταγραφή της υπάρχουσας βιβλιογραφικής παραγωγής.
Η βιβλιογραφική βάση πληροφοριών περιέχει 716 εγγραφές, οι οποίες αποτυπώνουν τη μεταφρασεολογική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο σε μια χρονική περίοδο που εκτείνεται από το 1845 έως το 2013. Πρόκειται για πονήματα και μονογραφίες που εκδόθηκαν από ελληνικούς ή ξένους εκδοτικούς οίκους καθώς και για επιστημονικά άρθρα που δημοσιεύτηκαν, έντυπα ή ηλεκτρονικά, σε επιστημονικά περιοδικά ή πρακτικά συνεδρίων. Οι συγγραφείς που εμφανίζονται στη βάση, Έλληνες και ξένοι, δραστηριοποιούνται πρωτίστως στην Ελλάδα και την Κύπρο και οι μελέτες τους έχουν συνταχθεί είτε στην ελληνική είτε σε άλλη γλώσσα. Επίσης στη βάση συμπεριλαμβάνονται και μεταφράσεις στα ελληνικά ξενόγλωσσων βιβλίων μεταφρασεολογικού ενδιαφέροντος.
Για κάθε εγγραφή παρέχονται πληροφορίες σε 16 πεδία, ανάμεσά τους και η κατηγοριοποίηση τους τόσο σύμφωνα με λέξεις-κλειδιά όσο και σύμφωνα με τον χάρτη του Holmes. Απώτερος σκοπός του έργου είναι να δοθεί η δυνατότητα στον μελετητή της Μεταφρασεολογίας να επιλέξει την κατάλληλη καταγεγραμμένη βιβλιογραφία, είτε διαχρονικά είτε συγχρονικά, εφαρμόζοντας πλήθος φίλτρων ή αναζήτηση βασισμένη σε λέξεις-κλειδιά (Ctrl + F) ανάλογα με τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα, για παράδειγμα, έργα που αφορούν στη μετάφραση της ποίησης και έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά ή άρθρα λογοτεχνικών περιοδικών που αφορούν στη θεωρητική Μεταφρασεολογία από τα μέσα του εικοστού αιώνα έως σήμερα κ.ο.κ.
Η δημιουργία της βάσης δεδομένων έγινε με τη χρήση του λογισμικού Microsoft Access, το οποίο δίνει τη δυνατότητα εργασίας σε ένα περιβάλλον που αποτελείται από πίνακες/ φόρμες και οι προσφερόμενες επιλογές των αναφορών, εκθέσεων ή ερωτημάτων καθιστούν δυνατή την εξαγωγή συγκεντρωτικών συμπερασμάτων με βάση τα κριτήρια που θα θέσει ο χρήστης. Μάλιστα, υπάρχει η δυνατότητα εξαγωγής των δεδομένων σε ένα πλήθος διαφορετικών μορφών αρχείων, όπως, για παράδειγμα, σε αρχεία Microsoft Word, Excel, PDF, HML, HTML κ.ά. Κατά συνέπεια, τα δεδομένα μπορούν να οργανωθούν με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να μπορούν να εντοπιστούν και να αξιοποιηθούν άμεσα, αποτελεσματικά και αξιόπιστα.
Η έρευνα αυτή επ’ ουδενί φιλοδοξεί να θεωρηθεί ως πλήρης ή εξαντλητική καταγραφή της ελληνόφωνης Μεταφρασεολογίας. Αποτελεί, ωστόσο, το αποτέλεσμα μιας συστηματικής προσπάθειας να συγκεντρωθούν όσο το δυνατόν περισσότερα βιβλιογραφικά δεδομένα, τεκμήρια και ψηφιακό υλικό που περιέχονται σε πολλαπλές, κατά κύριο λόγο ηλεκτρονικές, τοποθεσίες, ψηφιοθήκες και βάσεις δεδομένων.
Η καταγραφή της βιβλιογραφίας και η συγκεκριμένη βάση πληροφοριών θα μας βοηθήσουν να ορίσουμε τα ιδιαίτερα επιστημολογικά χαρακτηριστικά της Μεταφρασεολογίας στον ελληνόφωνο χώρο, όπως αυτά αναδεικνύονται μέσα από το σώμα των επιστημονικών δημοσιεύσεων των ελληνόφωνων ερευνητών. Πιο συγκεκριμένα, θα μας επιτρέψει:
Ευελπιστούμε, ότι η προτεινόμενη έρευνα, η οποία κινείται στο χώρο της Περιγραφικής Μεταφρασεολογίας θα αποτελέσει επίσης έναυσμα νέων ερευνητικών προτάσεων/μελετών, μοντέλο αναφοράς για ανάπτυξη και υλοποίηση παρόμοιων εφαρμογών αλλά και πεδίο για προώθηση της μεταπτυχιακής ή/και διδακτορικής έρευνας για τους φοιτητές σε ζητήματα που άπτονται της οντολογίας της μεταφραστικής επιστήμης. Ακόμη, δεδομένου ότι η ελληνόφωνη μεταφρασεολογική παραγωγή είναι εξ ορισμού «περιφερειακή», η συγκεκριμένη έρευνα θα μπορούσε να προσφέρει ενδιαφέρουσες γνώσεις σχετικά με τις διαδικασίες με τις οποίες η περί τη μετάφραση γνώση διανέμεται και διαχέεται από το κέντρο προς την περιφέρεια.
Η συλλογή του υλικού πραγματοποιήθηκε από τον Καθηγητή του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ. Σίμο Π. Γραμμενίδη και την μεταπτυχιακή φοιτήτρια του ΔΠΜΣ Διερμηνείας και Μετάφρασης της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. Αικατερίνη Φιλιππίδου, η οποία επίσης σχεδίασε και κατασκεύασε την παρούσα βιβλιογραφική βάση πληροφοριών.
Το έργο χρηματοδοτήθηκε από την Επιτροπή Ερευνών του Α.Π.Θ.
Ο επιστημονικώς υπεύθυνος του έργου
Καθηγητής, Σίμος Π. Γραμμενίδης