Ευαγγελία Λιάκου
Υποψήφια Διδάκτωρ
Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας
Ιόνιο Πανεπιστήμιο
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Τεχνικές ακουστικής περιγραφής: το παράδειγμα της ταινίας « Το Τανγκό των Χριστουγέννων»
Περίληψη
Η ακουστική περιγραφή (Audio Description- AD) είναι μια υπηρεσία που επιτρέπει την πρόσβαση στα οπτικοακουστικά μέσα σε άτομα με δυσκολίες ή/ και ολική απώλεια όρασης. Αποτελεί τόσο οπτικοακουστική όσο και διασημειωτική μετάφραση καθώς είναι, σύμφωνα με τον Dias Cintas (2005), «η μετατροπή μη λεκτικών σημείων σε λέξεις, ενώ με τον όρο μη λεκτικά σημεία αναφερόμαστε φυσικά και σε διαφορετικούς τύπους ήχων». Στην Ελλάδα η ακουστική περιγραφή βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο, τόσο πρακτικά όσο και ερευνητικά, καθώς έχουν περιγραφεί ελάχιστες ταινίες κυρίως για τις ανάγκες φεστιβάλ ή άλλων διοργανώσεων για μια και μοναδική προβολή. Σε μια προσπάθεια να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ της Ελλάδας και άλλων χωρών της ΕΕ, όπου η πρακτική αυτή εφαρμόζεται εκτενώς σε διάφορα οπτικοακουστικά δρώμενα (κινηματογράφος, τηλεόραση, θέατρο κλπ), πραγματοποιήθηκε έρευνα με σκοπό τη χαρτογράφηση των προτιμήσεων του κοινού σχετικά με την ακουστική περιγραφή. Η έρευνα αποτελούταν από την περιγραφή της ελληνικής ταινίας « Το Τανγκό των Χριστουγέννων» (σκην. Νίκος Κουτελιδάκης, 2011), την προβολή της σε κοινό ατόμων με δυσκολίες όρασης και την συλλογή συμπερασμάτων με τη μορφή ερωτηματολογίων. Βασικός στόχος της έρευνας ήταν να τεθούν βάσεις και να στοιχειοθετηθεί ένας ενδεικτικός οδηγός ακουστικής περιγραφής στα ελληνικά, που θα περιλαμβάνει στρατηγικές και τρόπους επίλυσης διαφόρων δυσκολιών.
Φυσικά, για να δημιουργηθεί η περιγραφή και να δομηθεί η έρευνα, χρησιμοποιήθηκαν ποικίλες θεωρίες, όπως η θεωρία σχετικά με τα επικοινωνιακά κανάλια και τη μεταφορά από το ένα στο άλλο (Gottlieb, 1998), οι εκτεταμένες έρευνες σχετικά με την ακουστική εισαγωγή των Remael και Reviers (2013), καθώς και θεωρίες σχετικά με την αλληλεπίδραση μεταξύ ηχητικών εφέ και περιγραφής (Fryer, 2010). Τα ευρήματα της έρευνας έχουν πολλαπλές λειτουργίες: τη δόμηση ενός αναλυτικού οδηγού ακουστικής περιγραφής, τη σύγκριση των συμπερασμάτων στα ελληνικά με αντίστοιχες ξένες οδηγίες και την ενθάρρυνση περαιτέρω μελετών του αντικειμένου.
Λέξεις- κλειδιά: ακουστική περιγραφή, προσβασιμότητα, διασημειωτική μετάφραση, οπτικοακουστική μετάφραση, κοινότητα των τυφλών.
Βιβλιογραφία
- Diaz Cintas, J. 2005. Accessibility for All. In “Translating Today” 4: 3–5
- Gottlieb, H. 1998. Subtitling. In “Routledge Encyclopedia of Translation Studies”, ed. ByMona Baker, 244–248. London and New York: Routledge.
- Fryer, L. 2010. Audio Description as Audio Drama – a Practitioner’s Point of View. Perspectives: Studies in Translatology 18 (3): 205–213. DOI:10.1080/0907676X.2010.485681.
- Remael, A. and Reviers N. 2013. Combining Introductions and Audio Descriptions inTheatre. Paper presented at the 4th Advanced Research Seminar on Audio Description(ARSAD), March 13–14, 2013 Barcelona, Spain.
Σύντομο βιογραφικό
Η Ευαγγελία Λιάκου αποφοίτησε από το Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου (Κατεύθυνση Μετάφρασης) το 2014 ενώ αμέσως μετά εισήχθη στην Κατεύθυνση Διερμηνείας του ίδιου πανεπιστημίου. Τον Νοέμβριο του 2015 ξεκίνησε να παρακολουθεί το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιστήμη της Μετάφρασης» στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο απ’ όπου αποφοίτησε τον Μάιο του 2016. Από τον Δεκέμβριο του 2016 είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας πραγματοποιώντας διδακτορική διατριβή με τίτλο «Τεχνικές ακουστικής περιγραφής στα ελληνικά για τον κινηματογράφο» . Έχει παρουσιάσει ερευνητικά αποτελέσματα στο 8ο ESTCongressστη Δανία τον Σεπτέμβριο του 2016 και στην 1η Ημερίδα Νέων Ερευνητών που πραγματοποιήθηκε στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Έχει παρακολουθήσει κύκλους μαθημάτων σε πανεπιστήμια του εξωτερικού ενώ το 2013 επιλέχθηκε από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού ως EUCareersAmbassador. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά της περιλαμβάνουν την οπτικοακουστική και διασημειωτική μετάφραση και ζητήματα προσβασιμότητας.
