Σταυρούλα Σοκόλη
Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Έρευνα στη μετάφραση πολύγλωσσων οπτικοακουστικών κειμένων: Η βάση δεδομένων TRAFILM
Περίληψη
Μεγάλος αριθμός ταινιών και σειρών δεν είναι γυρισμένες σε μία μόνο γλώσσα ή γλωσσική παραλλαγή, αλλά περιλαμβάνουν και τρίτες γλώσσες. Η μετάφραση αυτών των κειμένων θέτει ορισμένες προκλήσεις, δεδομένου ότι η «τρίτη γλώσσα» (L3), η γλώσσα δηλαδή η οποία δεν αποτελεί ούτε τη βασική γλώσσα-πηγή (L1) ούτε τη γλώσσα-στόχο (L2), μπορεί να έχει διαφορετικές μορφές και να εξυπηρετεί ποικίλες υφολογικές, πραγματολογικές ή διαλογικές λειτουργίες (Corrius & Zabalbeascoa 2011).
Το ερευνητικό έργο Trafilm έχει ως στόχο να περιγράψει την πραγματικότητα της μετάφρασης των πολύγλωσσων ταινιών και να φέρει στο φως τις επαγγελματικές και κοινωνικές πρακτικές, καθώς και τις νόρμες και τα κριτήρια της συγκεκριμένης μεταφραστικής πρόκλησης, μέσα από την ανάλυση ταινιών, και τη σύγκριση των τάσεων κατά την απόδοση της γλωσσικής πολυμορφίας στη μεταγλώττιση, τον υποτιτλισμό, την ακουστική περιγραφή, και άλλα είδη οπτικοακουστικής μετάφρασης.
Για το σκοπό αυτό, η ερευνητική ομάδα Trafilm προτείνει ένα μοντέλο ανάλυσης (Zabalbeascoa &Sokoli, 2017) που δομείται σε τέσσερα επίπεδα: α) πολύγλωσση ταινία, β) συνομιλία με παρουσία L3, γ) εμφάνιση L3 στο κείμενο-πηγή, και δ) η αντίστοιχη εμφάνιση στο κείμενο-στόχο. Μια ταινία (α επίπεδο ανάλυσης) μπορεί να περιέχει οποιονδήποτε αριθμό συνομιλιών με L3 (β επίπεδο) και σε κάθε συνομιλία μπορεί να εμφανίζεται μία ή περισσότερες περιπτώσεις L3 (γ επίπεδο) οι οποίες, με τη σειρά τους, μπορεί να έχουν αποδοθεί με διαφορετικούς τρόπους στη μετάφραση της ταινίας (δ επίπεδο). Το μοντέλο ανάλυσης Trafilm περιέχει κυρίως ερωτήσεις κλειστού τύπου που σχετίζονται με συγκεκριμένες μεταβλητές. Οι απαντήσεις που επιλέγουν οι ερευνητές συνιστούν τα μεταδεδομένα, δηλαδή τις πληροφορίες που αφορούν στην κατηγοριοποίηση του κάθε στοιχείου. Το σύνολο των μεταδεδομένων παρουσιάζεται μέσα από ένα διαδραστικό εργαλείο – μια βάση δεδομένων - που επιτρέπει στον χρήστη να πραγματοποιεί διάφορα είδη αναζητήσεων και διασταυρώσεων. Σκοπός αυτού του εργαλείου δεν είναι μόνο να προσφέρει ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα για την έρευνα στην οπτικοακουστική μετάφραση, αλλά και για να χρησιμοποιηθεί ως ένας νέος διδακτικός πόρος για την κατάρτιση των μεταφραστών, καθώς μέσα από τον μεγάλο αριθμό δειγμάτων, παρέχεται ένα ευρύ φάσμα επιλογών μετάφρασης. Σε αυτή την παρουσίαση θα προβληθούν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα του έργου, καθώς και το εύρος των μεταβλητών που περιλαμβάνονται στη βάση δεδομένων, και οι προκλήσεις που προέκυψαν κατά την υλοποίησή της.
Λέξεις κλειδιά: οπτικοακουστική μετάφραση, πολύγλωσσα κείμενα, υποτιτλισμός, μεταγλώττιση, περιγραφικές σπουδές, audiovisual translation, multilingual texts, subtitling, dubbing, descriptive studies
Βιβλιογραφικές αναφορές
- Corrius, M. &P. Zabalbeascoa. 2011. “Language variation in source texts and their translations: The case of L3 in film translation”. Target, 23(1), 113–130.
- Zabalbeascoa, P. & S. Sokoli. 2017. The Trafilm Guide: How the Trafilm database works and how to feed in more metadata into the system, with basic Trafilm concepts. Repositori, Universitat Pompeu Fabra. https://repositori.upf.edu/handle/10230/28223
Σύντομο βιογραφικό
Η Σταυρούλα Σοκόλη, διδάκτωρ Μεταφρασιολογίας του Universitat Autònomade Barcelona και πτυχιούχος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, ασχολείται με την έρευνα στην οπτικοακουστική μετάφραση και τη χρήση της στην εκμάθηση ξένων γλωσσών από το 2001 και έχει δημοσιεύσει πάνω από 25 σχετικά άρθρα.
Διδάσκει στο προπτυχιακό πρόγραμμα «Ισπανική Γλώσσα και Πολιτισμός» στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο από το 2006. Επίσης, έχει αναλάβει τη διδασκαλία στις ενότητες υποτιτλισμού στα μεταπτυχιακά προγράμματα «Μετάφραση και ΤΠΕ» του Universitat Autònoma de Barcelona από το 2003, και «Οπτικοακουστική Μετάφραση» του UniversitatPompeuFabra της Βαρκελώνης από το 2012.
Έχει συντονίσει τα ευρωπαϊκά προγράμματα Learning via Subtitling (http://levis.cti.gr ) καιForeign Language Learning through Interactive Revoicing and Captioning of Clips (http://clipflair.net )και έχει συμμετάσχει στα έργα Ερευνητική και Ακαδημαϊκή Αριστεία, (http://excellence.minedu.gov.gr ), RADAR – Regulating AntiDiscrimination and AntiRacism και MOVEME - MOOCs for University Students on the Move in Europe (http://movemeproject.eu ).
Επιλεγμένες δημοσιεύσεις: https://independent.academia.edu/StavroulaSokoli
